KLSH i kërkon krerëve më të lartë të shtetit ndërhyrje të menjëhershme në AKBN dhe gjithë sektorin hidrokarbur

27.06.2015

Kontrolli i Lartë i Shtetit, në zbatim të programit të tij të auditimit nr. 850/1 prot, datë 15.09.2014, ka përfunduar auditimin në Agjensinë Kombëtare të Burimeve Natyrore (AKBN), duke audituar dhe trajtuar në raportin përfundimtar të auditimit jo vetëm periudhën kohore 01.01.2013 - 30.06.2014 të veprimtarisë së kësaj agjencie, por duke u shtrirë edhe më thellë deri në kohën e nënshkrimit të marrëveshjeve juridike me kompanitë që operojnë në sektorin e hidrokarbureve.

Sipas raportit të auditimit, lidhjet e ndërsjella difektoze që rregullojnë marrëdhëniet ndërinstitucionale ndërmjet MEI, AKBN dhe Albpetrol sha, kanë kontribuar në krijimin e një trekëndëshi për pasimin e vazhdueshëm të përgjegjësive të tyre institucionale. Ky fakt ka ndikuar së tepërmi në dështimin e misionit mbikëqyrës të këtyre institucioneve përsa i përket administrimit të pasurive natyrore, veçanërisht atyre  hidrokarbure. Për rrjedhojë KLSH, në funksion të kryerjes së një auditimi sa më profesional dhe të gjithanshëm, kombinoi auditimet e tij në të treja këto institucione, duke arritur kështu në një sërë konkluzionesh dhe rekomandimesh të cilat me shkresat nr. 850/13 dhe nr. 850/14, datë 06.05.2015, i janë përcjellë AKBN dhe MEI.
Duhet theksuar që në kryerjen e këtij auditimi, ashtu si dhe auditimeve të tjera të iniciuara nga KLSH në AKBN dhe Albpetrol sha, audituesit e KLSH janë përballur sërish me vështirësinë e aksesit në dokumentacion si pasojë e pretendimeve të këtyre institucioneve për ruajtjen e konfidencialitetit. Gjithsesi, referuar gjetjeve dhe konstatimeve kryesore të këtij auditimi, veçojmë:

1)Ndryshimi i qëllimshëm i Planeve të Zhvillimit të Marrëveshjeve Hidrokarbure në funksion të ndikimit në Faktorin ‘R’.
Qeveria Shqiptare ka negociuar dhe miratuar, ndër vite, 6 Marrëveshje Hidrokarbure në Kërkim (MH) dhe 16 Liçensa Marrëveshje Hidrokarbure në Zhvillim dhe Prodhim (LMH). Të gjitha këto MH dhe LMH janë marrëveshje me ndarje prodhimi (Production Sharing Agreements) ku kompania zhvillon vendburimin për të cilin ka nënshkruar marrëveshjen dhe mbart riskun financiar e teknik të aktiviteteve në zonën ku ajo kërkon e zbulon. Kur faza e kërkimit përfundon me sukses, kompanisë i lejohet të përdorë të ardhurat nga nafta për të rikuperuar kostot e operacioneve hidrokarbure të fazës së kërkimit. Çfarë mbetet nga këto të ardhura përbën fitimin i cili ndahet, sipas përqindjeve të përcaktuara, midis kompanisë dhe shtetit. Përqindjet që i përkasin kompanisë dhe qeverisë bazohen në ecurinë e Faktorit R, i cili sipas marrëveshjes del si rezultat i raportit midis shpenzimeve totale dhe të ardhurave totale.
Nëse shpenzimet janë më të larta se të ardhurat atëherë raporti i tyre është më i vogël se 1 (R≤1) dhe përqindja e përfituar nga shteti është minimale. Në rast se ky raport ndryshon duke u bërë më i madh se 1 (R ≥1), pra ulen shpenzimet ose rriten të ardhurat, atëherë përqindja që përfiton shteti është më e lartë. Si rrjedhojë, përqindjet që i përkasin kompanisë hidrokarbure dhe Qeverisë Shqiptare bazohen pikërisht në ecurinë e Faktorit R (raportit midis shpenzimeve totale dhe të ardhurave totale). Vetëm në rastet kur Faktori R rezulton R ≥1, pjesa e mbetur që konsiderohet fitim, ndahet sipas MH në 50 % për kompaninë hidrokarbure me 50% për qeverinë shqiptare.
Siç rezultoi dhe nga auditimi, në asnjë MH dhe LHM nuk është arritur deri më sot Faktori R≥1. Vetëm për MH dhe LHM e vendburimit Patos-Marinzës, gjatë viteve 2009-2014, Faktori R ka variuar nga 0.7178 deri në 0.9638, pa arritur asnjëherë R≥1.

Nga auditimi i MH dhe LMH për vendburimin Patos – Marinëz, (MH e cila zë rreth 97% të prodhimit të naftës në vendin tonë, ka tregues potencial të prodhimit të naftës dhe për rrjedhojë ka ndikim në ekonominë dhe financat e shtetit), rezultoi se për periudhën nga fillimi i operacioneve të vlerësimit deri më 31.12.2014, janë kryer një sërë ndryshimesh në Planet e Zhvillimit, për vitet 2005, 2009, 2011.
Si pasojë e këtyre ndryshimeve të Planeve të Zhvillimit kohë mbas kohe, treguesit ekonomiko – financiar të arritur nga veprimtaria e kompanisë kanë patur mospërputhje, krahasuar me parashikimet e miratuara në Planet Afatgjatë të Zhvillimit (PZH) si dhe Planet dhe Buxhetet e Punës vjetore (PP&B), duke raportuar tejkalim në shpenzime ndonëse sasia e naftës së nxjerrë ka qenë në rritje dhe duke e mbajtur Faktorin R gjithnjë në nivele afër 1 por pa e arritur asnjëherë atë, çka ndikon drejtpërsëdrejti në uljen drastike të detyrimeve financiare që këto kompani koncensionare kanë ndaj shtetit Shqiptar.

Kështu, nga fillimi i aktivitetit të kompanisë deri më sot, Faktori R është mbajtur gjithnjë në nivelet R<1. Periudha e Zhvillimit (që nga 20.03.2006) duhej të kishte realizuar patjetër një Faktor R≥1, por ndonëse nga ana e kompanisë “janë kryer” investime kapitale në funksion të politikës dhe qëllimit të rritjes së produktit (për pasojë edhe rritjes së të ardhurave të shtetit), ende deri më sot (gati 8 vjet) nuk është realizuar balancimi ndërmjet investimeve dhe të ardhurave, çka tregon për një dështim të plotë të veprimtarisë së institucioneve përkatëse shtetërore, përgjegjëse për monitorimin dhe mbikëqyrjen e aktivitetit të këtyre kompanive në sektorin e hidrokarbureve.
Në rast se nuk do të kishim ndryshim të Planeve të Zhvillimit, Planeve të Punës dhe Buxhetit të kryer, Shteti Shqiptar do të kishte përfituar deri në fund të vitit 2014, përveç rentës minerare prej 199,4 milion USD edhe një shumë prej afro 504.55 milion USD, vetëm nga kompania kryesore që vepron në këtë fushë.
Një ndikim negativ në ecurinë e Faktorit R ka patur edhe përfshirja e shpenzimeve për donacione/sponsorizime dhe kontrata të ndryshme me kompani nënkontraktore si shpenzime Cost Recovery.
Nga auditimi rezultoi që shpenzimet e LMH të një vendburimi i ngarkoheshin një vendburimi tjetër, kontratat e lidhura me nënkontraktorë të ndryshëm nuk verifikoheshin dhe në shpenzime futeshin shpesh herë edhe donacionet apo sponsorizimet e kryera. Kështu kompanitë hidrokarbure kanë hartuar e lidhur kontrata në vlera të konsiderueshme me nënkontraktorë të ndryshëm, vendas dhe të huaj, për shërbime për procese teknologjike hidrokarbure, shërbime konsulence teknike osë juridike, për shërbime pune ndërtime civile (rrugë për sheshe PAD ose godina), etj., të cilat janë përfshirë më pas në Cost Recovery.

Në shqyrtimin e këtyre kontratave, AKBN është mjaftuar vetëm me siglime nga Drejtoria Hidrokarbure dhe nga Drejtoria Juridike, e cila i ka parë ato vetëm në këndvështrimin formal të verifikimit të firmës së palëve në çdo faqe, pa i vlerësuar këto kontrata dhe verifikuar objektin e tyre me objektin e paracaktuar nga QKR për nënkontraktonin, duke lënë shkak për dyshime të mos bërjes reale të shërbimit apo të punëve civile, mbi të cilën është lidhur kontrata. Kështu nga auditimi rezultoi që ka patur edhe raste kur kompanitë kanë kryer një sërë donacionesh apo sponsorizime pa marrë më parë miratimin e AKBN-së dhe i kanë përfshirë më pas këto vlera në Cost Recovery.
Miratimi nga AKBN i donacioneve dhe sponsorizimeve si Cost Recovery (përcaktuar kjo në vetë LMH) ka shkaktuar në të vërtetë konvertimin në “naftë” për kompaninë, të këtyre donacioneve dhe sponsorizimeve, duke ndikuar automatikisht në Faktorin R.
Nga auditimi i ushtruar mbi verifikimin e kontratave me palët e treta dhe përjashtimeve nga TVSH për shërbimet e kryera sipas këtyre kontratave për llogari të kompanive, ka rezultuar se këtyre kompanive dhe nënkontraktorëve të tyre u është dhënë e drejta e përjashtimit nga TVSH për të gjitha aktivitetet që lidhen në mënyrë direkte apo indirekte me operacionet hidrokarbure. Nga auditimi me zgjedhje i faturave të përjashtuara nga TVSH për periudhën e auditimit, rezulton se vlera e përjashtimit të TVSH është 316 milion lekë.
Këto përjashtime janë lëshuar nga AKBN në kundërshtim me ligjin nr. 7928, datë 27.04.1995 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar”, i ndryshuar, dhe pikën 8.7 “Operacionet hidrokarbure” të Udhëzimit të Ministrisë Financave nr. 17, datë 13.05.2008 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar”, i ndryshuar, ku citohet se:
“Janë të përjashtuara nga TVSH:

- Furnizimi i shërbimeve që kryhen nga kontraktorët dhe nënkontraktorët e tyre, të vërtetuar si të tillë nga Agjencia Kombëtare e Hidrokarbureve, lidhur me realizimin e fazave të kërkimit dhe të zhvillimit të operacioneve hidrokarbure [...] Nuk e përfitojnë këtë përjashtim nënkontraktorët që furnizojnë shërbime që nuk lidhen në mënyrë të drejtpërdrejtë me fazat e kërkimit dhe të zhvillimit, si shërbime interneti, telefonike, akomodimi, etj.”
Nga grupi i auditimit është konstatuar se përjashtimet nga TVSH të përfituara nga kompanitë dhe nënkontraktorët e tyre nuk janë argumentuar në përputhje me domosdoshmërinë për operacione hidrokarbure, duke u bazuar në vijueshmërinë konkrete të operacioneve hidrokarbure që kompanitë kryejnë. Këto vërtetime nuk lidhen me fazat e zhvillimit dhe kërkimit, si dhe me kuptimin e termit “operacione hidrokarbure” sipas bazës ligjore cituar më sipër.
Rezulton se, në shumë raste miratimi i përjashtimit nga TVSH është lëshuar nga AKBN vite me vonesë pasi është kryer shërbimi dhe pasi faturat me TVSH të përjashtuar janë deklaruar në bilancet përkatëse të nënkontraktorëve, gjë kjo që vendos në dyshim vërtetësinë e shërbimit.
Për rrjedhojë, AKBN dhe organet e administratës tatimore, në mosrespektim të detyrimeve të mësipërme ligjore, kanë mundësuar përjashtimin nga TVSH të nënkontraktorëve të ndryshëm të cilët kanë furnizuar kompanitë koncensionare me shërbime që nuk lidhen në mënyrë të drejtpërdrejtë me fazat e kërkimit dhe të zhvillimit.
Gjithashtu, që nga viti 2008 e në vazhdim, me hyrjen në fuqi të Ligjit nr. 9975, datë 28.07.2008 “Për taksat kombëtare”, i ndryshuar, dhe në përputhje me Ligjin “Për hidrokarburet”, është implementuar Renta Minerare, ku kompanitë e hidrokarbureve në zhvillim paguajnë 10% të shitjeve brenda dhe jashtë vendit në favor të buxhetit të shtetit. Deri në vitin 2014 (6-mujori 2014) vlera që shteti ka përfituar nga renta minerare i është njohur kompanive si Cost Recovery. Në dukje krijohet përshtypja që shteti përfiton nga Renta Minerare, por në fakt fryrja artificiale në disa raste e Cost Recovery ka ndikuar në mos arritjen e Faktorit R≥1 dhe për rrjedhojë në mos përfitimin nga shteti të të ardhurave të tjera shumë më të larta (në rast se Faktori R do të ishte R ≥1, pjesa e mbetur që konsiderohet fitim do të ndahej 50 % për kompaninë hidrokarbure me 50% për qeverinë shqiptare).
Problematika e Rentës Minerare është trajtuar edhe në auditimin tematik “Mbi deklarimin dhe pagesën në eksport të taksës kombëtare për rentën minerare” të ushtruar në Drejtorinë e Përgjithshme të Doganave dhe disa degë doganore në bazë të programit të auditimit nr. 1101/2, datë 05.12.2014, rezultatet e të cilit do të bëhen shumë shpejt publike pas përfundimit të afatit shtesë që DP Doganave i kërkoi KLSH-së për zbatimin e rekomandimeve të dhëna.

2) Përdorimi nga kompanitë i gazoilit (holluesit) në procesin teknologjik të nxjerrjes së naftës dhe për përjashtimet e Akcizës dhe TVSH.
AKBN është institucioni kompetent për përcaktimin rast mbas rasti, nëpërmjet autorizimeve dhe mbi bazën e dokumentacionit argumentues dhe justifikues, të arsyes së përdorimit të nënprodukteve të naftës, sasisë dhe kohës së përdorimit të këtyre nënprodukteve në shërbim të proçesit teknologjik të nxjerrjes së naftës.
Nga auditimi rezultoi se konfirmimet e AKBN-së (përgjatë vitit 2012-2013) për përjashtim nga Akciza dhe TVSH të gazoilit 10 PPM dhe 1000 PPM, janë marrë:
-në kundërshtim me sasitë e planifikuara në Programet e Punës dhe Buxhetit,
-në kundërshtim me përqindjen e përdorimit gazoilit si hollues, teorikisht i pranuar në këto raste,
-në mungesë të një dokumentacioni të plotë dhe argumentues, duke u mjaftuar vetëm me kërkesat e ardhura nga kompanitë hidrokarbure të naftës, pa monitoruar mënyrën se si është përdorur ky hollues dhe argumentuar domosdoshmërinë e sasive të kërkuara prej kompanive,
-duke i dhënë mundësi kompanive hidrokarbure të cilat kanë lidhur MH dhe LM, të rrisin në mënyrë fiktive shpenzimet totale (Cost Recovery) duke ndikuar në mbajtjen e Faktorit R ≤ 1.
-duke mos bërë konvertimin e sasisë së holluesit të përdorur me sasinë e naftës së nxjerrë bruto, vlera këto të konsiderueshme të cilat përbëjnë të ardhura të munguara për buxhetin e shtetit,
-pa patur asnjë koordinim ndërmjet strukturave shtetërore, si AKBN me Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve dhe Doganave (bashkëpunim i filluar vetëm gjatë vitit 2014).
Përdorimi i këtij holluesi me këto përmasa, ngre dyshimin për përdorim në destinacion tjetër brenda tregut shqiptar, duke përfituar në mënyrë të padrejtë nga përjashtimi i Akcizës dhe TVSH mbi këtë produkt importi, me ndikim në deformimin e tregut brenda vendit.

3)Fiktiviteti i proceseve të monitorimit të operacioneve hidrokarbure.
Nga auditimi i dokumentacionit të vënë në dispozicion nga ana e AKBN, për periudhën objekt auditimi 2013 - shtator 2014 (i cili theksojmë se lë shumë për të dëshiruar), në lidhje me monitorimet e kryera nga Drejtoria e Hidrokarbureve pranë AKBN-së, u konstatua që nga ana e AKBN-së nuk disponohen të dhëna kronologjike të vazhdueshme për shpenzimet e kryera e të monitoruara si dhe për proceset e domosdoshme përkatëse për fazën e kërkimit të cilat përfshihen më pas në Cost Recovery. Mosmonitorimi në kohë i këtyre shpenzimeve sjell më pas miratimin e tyre në mënyrë fiktive, pasi në kohën kur kompania pretendon ti përfshijë këto shpenzime në Cost Recovery është e pamundur të bëhet monitorimi.
Edhe në monitorimet e kryera, në disa raste ato janë bërë formalisht, kjo duket në informacionet e përpiluara nga monitoruesit për Drejtorin e Drejtorisë, ato janë të hartuara në disa raste me copy-paste. Në to në disa raste përshkruhen operacione të cilat i përkasin ditëve për të cilat nuk ka pasur program monitorimi. Në disa raste në këto informacione jepen përshkrime punësh të pa shoqëruara me domosdoshmërinë e tyre dhe në disa informacione monitorimi pasqyrohen vetëm dy rreshta, duke thënë se u krye monitorimi!? Në disa raste dërgohen për monitorim persona që nuk e kanë detyrë funksionale dhe që nuk i përkasin strukturave kompetente.
Procesi monitorues i institucioneve përkatëse shtetërore (MEI, AKBN dhe Albpetrol sha), në drejtim të monitorimit të të gjithave operacioneve teknike, konform planeve të miratuara dhe rezultateve financiare të lidhura me aktivitetin hidrokarbur, ka qenë pothuajse inekzistent, duke u mjaftuar vetëm me vëzhgime vizuale, sporadike, pa u orientuar në kontrollin ligjor, financiar dhe tekniko-shkencor të implementimit të këtyre marrëveshjeve. Pikërisht, inekzistenca e këtij monitorimi institucional, duke mos kryer siç duhet detyrat dhe funksionet e ngarkuara me ligj, ka çuar në mospërfitimin e shtetit gjatë gjithë këtyre viteve të pjesës që i takon sipas marrëveshjeve përkatëse me kompanitë koncensionare. Dhe kjo në një kohë që sasia e naftës që është nxjerrë deri më sot, në vendburime të caktuara, ka qenë aq e madhe sa i ka çuar këto vendburime në fazën e tyre shteruese ose siç cilësohet në gjuhën teknike, në fazë Depliti.
Në përfundim të këtij auditimi kompleks dhe të vështirë për specifikat teknike të marrëveshjeve dhe proceseve hidrokarbure, KLSH arrin në përfundimin se gjendja paraqitet e rëndë dhe jashtë kontrollit shtetëror. Ndërkohë që pasuritë kombëtare përdoren pa kriter, pasojat në ekonomi dhe jetën e qytetarëve të thjeshtë të zonave në shfrytëzim, janë të rënda dhe të pamatshme.
Duhet theksuar që institucionet shtetërore përgjegjëse për monitorimin e aktivitetit dhe veprimtarisë së kompanive koncensionare (AKBN, Albpetrol sha, dhe MEI) duhet ti kishin parashikuar shumë më përpara ngjarjet e ndodhura në Patos – Marinës.
KLSH i paralajmëroi këto ngjarje dhe këto pasoja që më datë 09.03.2015, në fazën e dërgimit të projektraportit të auditimit. Pra, rreth një muaj përpara ngjarjeve të ndodhura në Prill 2015, në Patos – Marinëz.
Sa më sipër, në rekomandimet që i janë përcjellë për zbatim AKBN dhe MEI, KLSH ka theksuar:

•MEI të ndërmarr hapat e nevojshëm për inicimin e një nisme ligjore për përcaktimin e statusit dhe rregullimin e veprimtarisë së AKBN-s me ligj të veçantë dhe jo në VKM.
•AKBN të ketë varësi të drejtpërdrejtë nga Kuvendi ose Kryeministri.
•Të ringrihet Instituti Shkencor i Naftës, si një institut i mirëfilltë shkencor i cili të mbështesë të gjitha vendimmarrjet e lidhura me zhvillimet e sektorit të hidrokarbureve në vendin tonë si dhe të bashkëpunojë me Kuvendin dhe Qeverinë lidhur me hartimin e strategjive afatmesme dhe afatgjatë të zhvillimeve në këtë sektor duke bërë dhe rolin e oponentit teknik gjatë negocimit të marrëveshjeve, shqyrtimit të propozimeve dhe zhvillimit të operacioneve hidrokarbure, si dhe orientues dhe oponencë e kërkimeve shkencore që lidhen me burimet hidrokarbure. Ky institucion të funksionojë si një institut i pavarur dhe që mbulon kostot e tij nga buxheti i shtetit dhe projektet e ndryshme të lidhura me sektorin.
•Të rishikohet baza ligjore mbi të cilën funksionon AKBN-ja, veçanërisht në lidhje me monitorimin për realizimin e fuqisë të vendosur të Hec-ve, prodhimin vjetor të energjisë elektrike dhe detyrimin e “Fee koncesionare”, nga shoqëritë që kanë vendosur Hec-et në prodhim, ku AKBN-ja nuk e përmbush këtë detyrimin ligjor, pasi nga ana e AK kjo kompetencë i është dhënë KESH.
•MEI të ndërmarr hapat e nevojshëm për inicimin e ndryshimit të VKM nr. 947, datë 29.12.2014, me qëllim që paratë e paguara si ekuivalencë për sasinë e naftës që duhet të përfitonte Albpetrol sha nga Marrëveshjet Hidrokarbure të lidhura me kontraktorët për zhvillimin dhe prodhimin e hidrokarbureve nga vendburimet ekzistuese, sipas VKM-së të kalojnë në Buxhetin e Shtetit.
•MEI dhe AKBN, të merrin masa për të vendosur instrumente monitorimi të efektshme dhe të kërkojnë rivlerësimin objektiv të planeve të zhvillimit, operacioneve teknike dhe auditime financiare profesionale dhe të pavarura lidhur me kostot reale që përfshihen në aktivitetin hidrokarbur, për ti vënë në efiçencë marrëveshjet e lidhura, me qëllim të një vlerësimi të saktë të Faktorit R, me synim mos shmangien e detyrimeve financiare ndaj shtetit. Në çdo rast të përcaktohet niveli i përgjegjësisë së individëve të përfshirë në këtë proces në mënyrë që ti prihet rruga formalitetit të këtyre monitorimeve ku interesat e shtetit shihen të fundit.
•AKBN të marrë masat për ristrukturimin e Drejtorisë Hidrokarbure dhe MEI të marrë masa për miratimin e Rregullores së aktivitetit të kërkimit e zhvillimit të naftës dhe gazit në Shqipëri. MEI, Albpetrol sha. dhe AKBN, në bashkëpunim me institucionet shkencore si Fakulteti i Gjeologji Minierave dhe Institutin Shkencor të Naftës (i cili duhet të ringrihet) të marrin masat e nevojshme organizative për krijimin e një databaze të përditësuar në lidhje me depozitimet hidrokarbure që ekzistojnë në gjendjen e tyre natyrore në shtresë.
•MEI dhe AKBN të marrë masa që në hartimin e miratimin e marrëveshjeve hidrokarbure të reja, të mbështeten, ndër të tjera, në bashkëpunim dhe koordinim të plotë me Avokaturën e Shtetit, duke miratuar marrëveshje tip, në mënyrë që të përfaqësohen denjësisht interesat kombëtare dhe publike, në përshtatje me të dhënat teknike gjeologjike, gjeofizike, historike të zonave të kërkimit hidrokarbur ose të zhvillimit hidrokarbur dhe gjetjen e formateve të marrëveshjeve të tilla që të ardhurat që do të përfitojë  buxheti i shtetit të jenë të qarta të matshme dhe lehtësisht të auditueshme.
AKBN të shqyrtojë me kujdes marrëveshjet e huas në të cilat implikohet transferimi i interesave të Marrëveshjeve Hidrokarbure, efektet që kanë këto marrëveshje huaje në të ardhmen dhe risqet me të cilat mund të përballet shteti në rastin e mungesës së likuiditetit apo pamundësisë paguese të kompanisë, vlerësimi i procedurës së ndjekur për të marrë miratimin në kushtet kur ka vepruar në kundërshtim të plotë si me Marrëveshjen Hidrokarbure dhe bazën ligjore që operon në fushën hidrokarbure. Të analizohet çdo risk në aspektin juridik që cenon interesat e shtetit shqiptar dhe të bashkëpunohet me çdo institucion tjetër shtetëror kompetent në saktësimin e risqeve financiare të mëvonshme.
•Nga ana e AKBN-së të analizohen me kujdes rastet e konstatuara nga auditimi lidhur me përjashtimin e padrejtë nga TVSH-ja të kompanive që operojnë në sektorin e hidrokarbureve dhe nënkontraktorëve të tyre, duke kërkuar njëkohësisht rikuperimin e këtyre shumave në favor të buxhetit të shtetit. AKBN të rishikojë miratimet e lëshuara ndaj kompanive koncensionare, për efekte të llogaritjes së Faktorit R, duke rivlerësuar vlerën e Faktorit R për të gjithë vitet në të cilat shtrihen marrëveshjet.
•Ministritë përgjegjëse që do të angazhohen në procedurat e pritshme të privatizimit strategjik të Albpetrol sha, në bashkëpunim me Agjencinë e Prokurimit Publik, të kërkojnë nga Kuvendi dhe të realizojnë ndërhyrjet e duhura në aktet ligjore dhe nënligjore, për të përfshirë në formularët e garancive të ofertave dhe të kontratave, si në proceset e privatizimeve dhe në ato të tenderimeve, elementë shtesë që të garantojnë sigurinë e këtij dokumentacioni, duke ndihmuar në mos përsëritjen e rasteve me pasoja negative për buxhetin e shtetit.
•Duke pasur në konsideratë rëndësinë e këtij sektori për ekonominë e vendit dhe sigurinë kombëtare, në rast të riaktivizimit të procedurës së privatizimit apo dhe në procedura të tilla të ngjashme në sektorin hidrokarbur, autoritetet shtetërore përgjegjëse duhet të sigurohen të përfshijnë në këto procese, me përparësi të lartë dhe ekskluzivitet, kompani me potenciale dhe kredenciale të larta profesionale nga aleatët strategjikë të vendit tonë (veçanërisht ato me traditë të konsoliduar në këtë sektor, si SHBA, Mbretëria e Bashkuar apo Gjermania), si dhe të mundësojnë arritjen e transparencën reale të zotëruesve të kompanive ofertuese pjesëmarrëse në garë [Ky rekomandim i Vendimit nr. 57 (nr. prot. 850/11, datë 30.04.2015), datë 30.04.2015 është përsëritje nga Vendimi nr. 160 (nr. prot. 478/13 prot.) datë 23.12.2013 të Kryetarit të KLSH]. Në këtë mënyrë Shqipëria do siguronte jo vetëm përfitime ekonomike dhe financiare por edhe politike dhe gjeostrategjike. Gjithsesi, vendimmarrja për këto procese është e Kuvendit të Shqipërisë ndërsa përgjegjësia i takon institucioneve përkatëse që menaxhojnë këtë sektor dhe Qeverisë.
•Raporti Përfundimtar i Auditimit dhe Vendimi i Kryetarit të KLSH ju përcoll Presidentit të Republikës, Kryeministrit, Kryetarit të Kuvendit, Kryetarëve të Grupeve Parlamentare të Partisë Socialiste dhe Partisë Demokratike, Kryetarit të Komisionit për Ekonominë dhe Financat të Kuvendit si dhe Ministrit të Financave (Në zbatim të nenit 32 të ligjit nr. 154/2014 datë 27.11.2014 “Për Organizimin dhe Funksionimin e Kontrollit të Lartë të Shtetit” si dhe kërkesës për ruajtjen e konfidencialitetit).
•Raporti Përfundimtar i Auditimit ju përcoll institucionit të Prokurorisë, me kërkesën që në shqyrtim të gjetjeve të konstatuara nga ky auditim të vlerësojë ekzistencën e elementëve të veprave penale të kryera nga drejtues apo nëpunës të AKBN-së duke i ardhur kështu në ndihmë dhe duke i shërbyer edhe hetimit të nisur aktualisht nga Prokuroria në lidhje me ngjarjet e ndodhura në Marinëz. Bashkëlidhur materialeve të dosjes së auditimit, i janë dërguar organit të Prokurorisë edhe shkresat që vërtetojnë dashjen dhe qëllimin e drejtuesve të AKBN-së dhe Albpetrol-it në drejtim të pengimit të ushtrimit nga KLSH të këtij auditimi përgjatë vitit 2014.
•Ministri i MEI pasi të shqyrtojë këtë Raport Përfundimtar Auditimi për shkeljet e konstatuara në lidhje me personat e atakuar, të marrë masat disiplinore  deri në “Largim nga detyra”; në veçanti për Drejtorin Ekzekutiv të AKBN, Zëvendës Drejtorët Ekzekutiv të AKBN, si dhe drejtorët e përgjegjësit e sektorëve të strukturave pranë AKBN dhe MEI që operojnë në sektorin hidrokarbur.

Sa më sipër, KLSH mbetet në pritje të masave që MEI do të ndërmarrë në lidhje me zbatimin e rekomandimeve të KLSH-së, kjo pas edhe një sqarimi që ILDKPI i bëri pretendimeve të ngritura nga MEI në lidhje me dy prej ekspertëve të angazhuar nga KLSH në këtë auditim.

Sqarojmë, që ky njoftim i KLSH-së, është një përmbledhje e materialeve të auditimit, në të cilin KLSH është kujdesur që të shmang dhënien e informacioneve që mund të cënojnë konfidencialitetin.