KLSH kallzon në Prokurori Sekretarin e Përgjithshëm, Drejtorin e Drejtorisë së Shërbimeve Juridike dhe Përgjegjësin e Financës në MAS

14.07.2015

Kanë kryer shkelje në procedurat e prokurimit duke shkaktuar dëm ekonomik në Buxhetin e Shtetit në masën 108 milion lekë (771,000 euro)
Bllokimi i kuotave për doktoraturat në IAL publike, ka sjellë orientimin e fondeve vetëm në një universitet privat
Kontrolli i Lartë i Shtetit përfundoi auditimin me temë “Për zbatimin e ligjshmërisë dhe rregullshmërisë ekonomiko - financiare” të ushtruar në Ministrinë e Arsimit dhe Sportit, për periudhën 16.09.2013 deri më 31.12.2014. Raporti Përfundimtar i Auditimit, miratuar me Vendim të Kryetarit të KLSH Nr. 84, datë 30.06.2015, i është përcjellë me shkresën nr. 1217/13, date 08.07.2015 Ministrit të Arsimit dhe Sportit. Vendimi ka inkurajuar arritjet dhe politikat e Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve dhe në veçanti të Ministres znj. Lindita Nikolla në drejtim të standardizimit dhe formalizimit të veprimtarisë së Institucioneve të Arsimit të Lartë që veprojnë në Shqipëri, të konkretizuar me VKM nr. 540, datë 06.08.2014 “Për pezullimin e veprimtarisë së disa institucioneve private të arsimit të lartë”, me anë të të cilit është vendosur me objektivitet dhe integritet pezullimi për një periudhë deri dy vjeçare të regjistrimit të studentëve të rinj në Institucionet private të Arsimit të Lartë, deri në plotësimin e kritereve ligjore e nënligjore të përcaktuara në Ligjin “Për arsimin e lartë në RSH” dhe aktet nënligjore në zbatim të tij, por nga ana tjetër janë evidentuar shkelje dhe mangësi të lidhura me procesin e plotësimit të objektivave të këtij institucioni në kushtet e mirëadministrimit të aktivitetit. Kështu:

1. Nga auditimi u konstatuan se aspektet rregullative ligjore të hapjes së ciklit të tretë të studimeve i janë nënshtruar ndryshimeve të herë pas hershme drejt një tregu të liberalizuar si për institucionet që ofrojnë këtë cikël studimi ashtu edhe për numrin e studentëve që hyjnë në to, duke mos e shoqëruar këtë proces me instrumente të fortë monitoruese. Nga ana tjetër megjithëse në kërkesat e Ligjit 9741 datë 21.05.2007 “Për Arsimin e Lartë në Republikën e Shqipërisë” misioni i Arsimit të Lartë lidhet edhe me kërkesat e përgatitjes së shkencëtarëve dhe kërkueseve të rinj, përmes mundësive të barabarta për t’u arsimuar, duke ndihmuar e asistuar në zhvillimin ekonomik e social, nëpërmjet konsolidimit të vlerave demokratike e qytetare, konstatohet se ky objektiv nuk është plotësuar në përputhje me kërkesat e specifikuara. Pavarësisht se vlerësojmë si ndërhyrje të domosdoshme bllokimin e regjistrimeve në ciklin e tretë të studimeve për sa kohë që nuk është bërë akreditimi institucional, bllokimi pjesor i kuotave vetëm për universitete publike ka çuar efektivisht në orientimin e kërkesës vetëm drejt një Institucioni privat të Arsimit të Lartë në vend.
Në këtë konteks kemi kërkuar që në kohën kur është duke u punuar për të bërë ndryshime në Ligjin për Arsimin e Lartë duhet të rivlerësohet roli që ky Institucion duhet të ketë në vendosjen, plotësimin dhe mbajtjen e standardeve të larta dhe unifikuese për këtë cikël studimi në të gjitha institucionet publike dhe private të arsimit të lartë në vend. Përcaktimi i qartë i kompetencave monitoruese të Ministrisë, duke forcuar rolin në mbarëvajtjen e programeve të ciklit të tretë të studimeve, i cili në gjykimin tonë, vlerësuar me situatën dhe gjendjen në të cilën ndodhet ky cikël studimesh në Shqipëri, duhet të jetë cikël studimi me kohë të plotë.
Ligji duhet të ketë instrumente kontrolli publik të shoqëruara me identifikim/përcaktim përgjegjësie individuale dhe institucionale për proceset e fitimit/miratimit të titujve akademik, duke synuar rregullimin e plotë dhe afatgjatë të kërkimit shkencor dhe etapave/kushteve të përparimit në karrierën akademike. Në ligj dhe në aktet nënligjore të përcaktohen kompetencat kufizuese të Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve, në të gjitha rastet kur  konstatohen parregullsi apo nivel i ulët i plotësimit të standardeve të përcaktuara apo kritereve të detyrueshme të vendosura për çdo Institucion Publik apo Privat të Arsimit të Lartë, duke specifikuar qartë për çdo fazë të monitorimit llojin e kufizimit dhe masën e tij.

2. Bllokimi dhe mos miratimi i kuotave për studime doktorale për tri vjet me radhë, ka akumuluar artificialisht në rritje kërkesën për këtë lloj të mire publike, që i është drejtuar sektorit privat dhe që është pasuar edhe me drejtim të fluksit të të ardhurave drejt tyre duke shkaktuar të ardhura të munguara për IAL-të publike në shuma të konsiderueshme dhe me efekte në nivelet e investimeve dhe mbulimit të kostove të këtyre institucioneve. Kështu nga një llogaritje e thjeshtë (nisur nga një tarifë minimale prej 204,000 lekë, me një numër minimal kuotash 300), buxhetit të Institucioneve Publike të Arsimit të Lartë i mungojnë 61,200 mijë lekë, fonde të cilat, si rrjedhojë e bllokimit të fondeve publike, kanë kaluar në financimin e institucioneve private. Për këtë KLSH i ka kërkuar Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve, që të përcaktojë dhe publikojë kalendarin e akreditimit dhe rankimit të IAL-ve dhe programeve të tyre në të gjitha ciklet, të bashkëpunojë me strukturat drejtuese në IAL-të publike për zhbllokimin e situatës në ciklin e tretë të studimeve dhe të nxjerrë të gjithat aktet nënligjore e rregullative të nevojshme për të liberalizuar filtrin hyrës dhe forcuar filtrin dalës të doktorantëve potencialë. Ministria të marrë të gjitha masat, që në asnjë rast të mos ketë bllokim të përgjithshëm të kuotave të pranimit për programet e doktoraturës në Institucionet Publike të Arsimit të Lartë dhe orientim të kuotave për Institucionet private të Arsimit të Lartë.

3. Nga auditimi i përdorimit të buxhetit të vitit 2014, u konstatua se për likuidimin e blerjeve apo ndërtimeve në zërin e investimeve është përdorur instrumenti Letër Kredisë në shumën 595,128,320 lekë, nëpërmjet ngurtësimit të fondeve në llogari të klientit në një nga bankat e nivelit të dytë. Konstatuam se, procedura e përdorimit të Letër Kreditit (LC) është kryer me miratim në kohë të Ministrisë së Financave, por kjo formë është përdorur në kundërshtim me Udhëzimin e Përhershëm të Ministrisë së Financës nr. 2, datë 06.02.2012 “Për procedurat standarde të zbatimit të buxhetit” dhe kërkesave të Ligjit për Manaxhimin Financiar dhe Kontrollin, por me rëndësi është fakti se kontrata ndërmjet Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve dhe Operatorit Ekonomik fitues për objektin “Ndërtimi e objektit Tirana Olimpic Park”, është lidhur para miratimit të Letër Kreditit nga Ministri i Financave. Për këtë i kemi kërkuar institucionit të eliminohen praktika të tilla në realizimin e shpenzimeve buxhetore, sidomos në fund të vitit. Në raste të veçanta (të përcaktuara qartësisht me akte normative), të ketë formate ku specifikohen qartë kushtet e përdorimit të LC, në veçanti për masën e komisioneve dhe mënyrën e pagesës së tyre, pasi të sigurohet dakordësia me Ministrinë e Financave si dhe të nxirret përgjegjësia institucionale për raportimin e buxhetit në kundërshtim me rregullat dhe parimet bazë buxhetore, lidhur me deklarimin e investimeve/shpenzimeve të pa kryera si të realizuara.

4. Mangësi dhe shkelje të rëndësishme konstatuam në procedurat e prokurimeve publike duke veçuar procedurën e prokurimit të zhvilluar me objekt “Ndërtimi i objektit “Tirana Olimpik Park”. Kështu nga auditimi konstatuam se Ministria e Arsimit dhe Sportit (MAS) ka dërguar në Këshillin e Ministrave një projektvendim “Për miratimin e fondit limit për kompleksin sportiv Tirana Olimpik Park” se bashku me relacionin shpjegues dhe me VKM nr. 560, datë 29.08.2014 “Për miratimin e preventivit paraprak për kompleksin sportiv “Tirana Olimpik Park”, është bërë miratimi i preventivit paraprak për efekt të llogaritjes së fondit limit.
Është prokuruar projekti i hartuar nga një shoqëri, që nuk rezulton të jetë kontraktuar nga Autoriteti Kontraktor apo njësitë e varësisë për kryerjen e këtij shërbimi.
Kriteret e veçanta të kualifikimit janë diskriminuese dhe të hartuara nga një grup pune që nuk është ngarkuar për kryerjen e këtij shërbimi dhe janë miratuar nga Sekretari i Përgjithshëm i MAS, në kundërshtim me  Ligjin nr. 9643, datë 20/11/2006 “Për prokurimin publik”, i ndryshuar, neni 1, pika 2 dhe nenin 20, pika 1.
Në vlerësimin e ofertave konstatohet se kanë marrë pjesë 8 Operatorë Ekonomikë (OE), nga të cilët janë KVO ka skualifikuar 7 Operatorë Ekonomikë dhe ka kualifikuar Operatorin Ekonomik me ofertën ekonomike më të lartë (99.2% e fondit limit). Janë skualifikuar padrejtësisht 2 nga OE pjesëmarrës, me ofertë ekonomike më të ulët se oferta e OE fitues.
Si pasojë e shkeljeve të mësipërme, është shkaktuar dëm ekonomik në Buxhetin e Shtetit në masën 78,745,737 lekë (562,000 Euro).
Po kështu, nga vlerësimi i ofertave në procedurën e prokurimit me objekt “Blerje pajisje mobilierie për shkollat e sistemit arsimor pasuniversitar” konstatohet se kanë marrë pjesë 8 Operatorë Ekonomikë, nga të cilët janë skualifikuar 5 dhe janë kualifikuar 3 Operatorë Ekonomikë. Pas ankesës në Autoritetin Kontraktor të një Operatori Ekonomik të skualifikuar, është rrëzuar ankesa dhe është bërë rivlerësim i procedurës. Ky operator ka bërë ankesë  në Komisionin e Prokurimit Publik (KPP), i cili e ka pranuar këtë ankesë dhe ka marrë vendim për shpalljen fitues të këtij operatori. Edhe pas këtij vendimi, në përgjigje të ankesës së paraqitur në Autoritetin Kontraktor të një operatori tjetër ekonomik, zyrtari i autorizuar rekomandon pranimin e ankesës dhe lidhjen e kontratës, në kundërshtim me vendimin e Komisionit të Prokurimit Publik
Si pasojë e shkeljes të mësipërme, është shkaktuar dëm ekonomik në Buxhetin e Shtetit në masën 29,275,390 lekë (209,000 euro).

Për shkeljet e mësipërme, KLSH ka depozituar në Prokurorinë e Tiranës kallëzimin penal me nr. 1217/6, datë 27.03.2015 për P.N., me detyrë Sekretar i Përgjithshëm i MAS, në cilësinë e kryetarit të Komisionit të Vlerësimit të Ofertave dhe E.K., Përgjegjës i Sektorit të Financës i Ministrisë së Arsimit dhe Sportit dhe në cilësinë e anëtarit të Komisionit të Vlerësimit të Ofertave, sepse gjatë zbatimit te procedurës se prokurimit me objekt “Ndërtimi i objektit Tirana Olimpik Park”, kanë kryer veprime të kundërligjshme të cilat, referuar përmbajtjes së dispozitës penale, neni 248 dhe neni 258 i Kodit Penal, mbartin elementët e veprës penale të “Shpërdorimit të detyrës” dhe “Shkelja e barazisë së pjesëmarrësve në tenderë apo ankande publikë”.
Po ashtu, KLSH ka depozituar kallëzimin penal me nr. 1217/14, datë 10.07.2015, për E.T., me detyrë Drejtor i Drejtorisë së Shërbimeve Juridike, me cilësinë e zyrtarit të autorizuar për shqyrtimin e ankesës, sepse gjatë zbatimit të procedurës së prokurimit me objekt “Blerje pajisje mobilierie për shkollat e sistemit arsimor pasuniversitar”, ka kryer veprime të kundërligjshme, të cilat, referuar përmbajtjes së dispozitës penale, neni 248 i Kodit Penal, mbartin elementët e veprës penale të “Shpërdorimit të detyrës”.

5. Nga verifikimi i bërë rezultoi se, drejtori i Drejtorisë Arsimore Rajonale Fier me shkresën nr. 1341, datë 06.12.2013 ka bërë emërimin e znj Liza Tabaku si përgjegjëse e Zyrës Arsimore Lushnjë Në dosjen e personale të Znj.Liza Tabaku disponohet vetëm fotokopje diplome e nivelit Bachelor me drejtimin “Punonjës Social” e lëshuar nga Universiteti “Aleksandër Xhuvani”, Elbasan dhe fotokopje të librezës së punës sipas të cilës rezulton se znj. Liza Tabaku pas mbarimit të shkollës së mesme bujqësore ka punuar në ish ndërmarrjen bujqësore frutore si punëtore dhe deri në vitin 2011 ka punuar si punonjëse shërbimi në filialin e postës në Lushnjë. Sa sipër rezulton se Znj.Liza Tabaku nuk ka asnjë përvojë në fushën e arsimit dhe është emëruar në kundërshtim me Urdhrin e MAS nr. 57, datë 12.11.2013 "Për procedurat e emërimit dhe shkarkimit të drejtorit të Institucionit Publik të Arsimit Parauniversitar". Për shkeljen e konstatuar, KLSH  i ka rekomanduar  Ministrit të Arsimit dhe Sportit masën disiplinore “Largim nga shërbimi civil” për Drejtorin e DAR Qarku Fier z. Sh.A. për emërimin e znj. Liza Tabaku dhe të marrë masa që për emërimet në kundërshtim me Urdhrin e MAS, të nxjerrë përgjegjësitë, për të ndalur frymën e mosndëshkueshmërisë dhe rritjes së papërgjegjshmërisë institucionale të personelit

Për përmirësimin e gjendjes, KLSH i ka rekomanduar Ministrit të Arsimit dhe Sportit 17 masa organizative, 2 masa për shpërblim të dëmit të shkaktuar në vlerën totale 108,021,127 lekë, si dhe ka rekomanduar 10 masa disiplinore, nga të cilat “Largim nga shërbimi civil” për 5 punonjësit P.N, E.K, B.D, E.T dhe Sh.A. të MAS dhe “Vërejtje” deri në “Pezullim nga e drejta e ngritjes në detyrë” për 5 punonjësit A.K, D.S, E.B, A.T dhe L.S.